Moringa – nowy suplement diety?

Moringa – nowy suplement diety?

            Moringa oleifera(olejodajna) od wielu lat używana jest w wielu częściach świata jako suplement diety, który doskonale sprawdza się w zwalczaniu wielu chorób przez wysoką zawartość składników aktywnych. Na polskim rynku jest nowością, która nie należy do popularnych produktów. Jakie ma właściwości odżywcze i zastosowanie?

Moringa olejodajna w botanice z zarysem historycznym
            Moringa oleiferato niewielkich rozmiarów drzewo. Istnieje 13 gatunków z rodziny moringowatych. Nazywana bywa drzewem życia, drzewem cudu lub drzewem chrzanowym. To ostatnie miano zawdzęcza chrzanowemu smakowi korzeni. Pochodzi z Indii, Pakistanu, Blangladeszu i Afganistanu, ale największym producentem w skali świata są Indie. Obecnie jej wartości doceniane są w wielu krajach afrykańskich, na terenach Filipin, Karaibów i obu Ameryk.
            Jej historia sięga już tysięcy lat – była wykorzystana w dawnym systemie medycyny indyjskiej, a także w Egipcie, Grecji czy Rzymie. Przypisywano jej wiele właściwości leczniczych, między innymi przeciwreumatyczne, bakteriobójcze, moczopędne czy wykrztuśne, dlatego była stosowana w przypadku leczenia większości chorób. Co ciekawe, w pewnym okresie była stosowana jako lek zwiększający płodność u kobiet.
            Charakteryzuje się wysokością rzędu 10-12 m i średnicą około 20-40 cm. Ma dość specyficzne wymagania glebowe i atmosferyczne. Pokryte jest miękką, biało-szarą korą, a liście mogą osiągać nawet 60 cm. Kwiaty są białe i bardzo pachnące.

Wartości odżywcze Moringi olejodajnej
            Nic dziwnego, że przed tysiącami laty zauważono jej prozdrowotne zastosowanie. Drzewo to zawiera mnóstwo rożnych aktywnych biolgoicznie związków chemicznych, które poztywynie wpływają na stan zdrowia człowieka. Co ciekawe, każda część tego drzewa charkateryzuje się innym składem chemicznym i innym zastosowaniem w żywieniu człowieka i medycynie.

Owoce:

• są niskokaloryczne, ponieważ zawierają tylko 37 kcal w 100g owoców
• obfitują w błonnik pokarmowy, mikro- i makroelementy jak magnez (45 mg/100g) i potas (aż 461 mg/100g!)
• stanowią dobre źródło witamin, głównie witaminy C (141 mg/100g)
• zawierają foliany (74 IU/100g), które są niezbędnym składnikiem pokarmowym do prawidłowego rozwoju zarodka i płodu

Liście:

• kaloryczność wynosi około 64 kcal w 100g
• mają 9,4 g białka w 100g
• obfituje w nich wapń na poziomie 185 mg/100g, a także fosfor (112 mg/100g) i potas (aż 337 mg/100g)
• witamina A sięga ilości aż 7564 IU/100g części jadalnych, a witamina C 51,7 mg/100g
• badania wskazują na wysoką biodostępność folianów z liści moringi
• w liściach znajduje się szereg bioaktywnych związków, przede wszystkim flawonoidy (mirycetynę, kwercetynę, kaempferol, izoramnetynę, rutynę) oraz kwasy fenolowe (kawowy, chlorogenowy, kumarowy, elagowy, ferulowy, galusowy)
• liście posiadają także alkaloidy (niazyryna, marumozyd A, marumozyd B, morynginina), ale także taniny, saponiny, fityniany, szczawiany, które mogą wiązać między innymi wapń; glukozynolany i będące produktem ich rozkładu – izotiocyjaniany
• świeże liście moringi są dobrym źródłem karotenoidów
• są świetnym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega 6

Nasiona:

• są bardzo odżywczym produktem, ponieważ mają wysoką zawartość białka (35,97g/100g), tłuszczu (38,67g/100g) i węglowodanów – 8,67g/100g
• cechują się wysoką zawartością wapnia – 751,67mg/100g, fosforu – 635mg/100g, witaminy E – 751,7 mg/100g
• niedojrzałe owoce charakteryzują się wysoką zawartością karotenoidów, w tym luteiny
• wśród kwasów tłuszczowych dominują kwasy: oleinowy (70-80%), palmitooleinowy (6-10%), stearynowy (4-10%) i arachidonowy (2-4%)
• znajdziemy w nich sterole roślinne, w tym głównie: β-sitosterol (46,65%), stigmasterol (19%), kampesterol (16%), Δ5-avenasterol (10,70%)

Zastosowanie Moringi olejodajnej w żywieniu i medycynie
            Istnieje wiele badań naukowych, dotychczas jedynie na szczurach, które wykazały liczne właściwości prozdrowotne wyciągów z Moringi olejodajnej. Poniżej część z nich:

• regularne podawanie owoców spowodowało statystycznie istotne obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, trójglicerydów, fosfolipidów i lipoprotein VLDL i LDL, przy jednoczesnym wzroście stężenia cholesterolu HDL we krwi;
• spożywanie owoców lub/i liści wywołało wzrost ilości wydalanego cholesterolu wraz z kałem;
• wykazano działanie obniżania ciśnienia tętniczego krwi;
• po podawaniu alkaloidu izoproterenolu, który został wyizolowany z liści moringi, zaobserwowano poprawę wartości markerów sercowych;
• wpływa korzystnie na gospodarkę węglowodanową;
• zwierzęta po regularnym podawaniu ekstraktu z liści miały niższy poziom glukozy we krwi, w porównaniu do grupy kontrolnej i spowodowały wzrost stężenia insuliny we krwi;
• podawanie szczurom z cukrzycą etanolowego ekstraktu z liści spowodowało statystycznie istotne obniżenie poziomu glukozy we krwi na czczo, podobne wnioski powstały w przypadku badań z udziałem ludzi;
• podawanie ekstraktu z nasion zmniejszyło obrzęki;
• wykazano działanie przeciwzapalne;
• wodny ekstrakt z nasion hamuje wzrost bakterii, takich jak: Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes, Bacillus subtilis, Corynebacterium pyogenes, Klebsiella pneumoniae, Salmonella typhi, Escherichia colioraz Pseudomonas aeruginosa,a więc wyciągi charakteryzują się działaniem przeciwbakteryjnym;
• udowodniono działanie przeciwgrzybicze;

            Na polskim rynku żywnościowym i farmaceutycznym Moringa olejodajna traktowana jest głównie jako suplement diety, który dostępny bywa w postaci proszku, najczęściej liści, a także zamknięta w tabletkach i kapsułkach. Jej wyciągi są obecne w wielu mieszankach suplementów, a także stanowią części aktywne niektórych leków.
            Jako proszek, można wykorzystywać ją jako dodatek do owsianki, omletu, jogurtu, płatków śniadaniowych czy koktajli. Przez wysoką zawartość związków aktywnych, na przykład przeciwutleniaczy czy kwasów tłuszczowych omega-3, nie należy dodawać jej do produktów ciepłych i zimnych, a także nie należy poddawać jej obróbce termicznej. Warto przechowywać ją z dala od promieni słonecznych i źródła ciepła, gdyż tak samo jak podczas gotowania, traci swoje prozdrowotne właściwości. Istnieje także w postaci wysuszonych liści, owoców i kwiatów, a także jako olej. Jej cena waha się od 15 zł za opakowanie 60 kapsułek po 400mg do mniej więcej 25 zł za 250 g proszku.

Podsumowanie
            Prozdrowotne wartości Moringi olejodajnej zauważono tysiące lat temu. Nie bez powodu stanowiła lek na wiele przypadłości. Przypuszczenia i starożytne wnioski zostały potwierdzone licznymi ówczesnymi badaniami naukowymi. Wykazano liczne działanie na korzyść zdrowia człowieka, dlatego warto włączyć ją jako codzienny dodatek do zbilansowanej diety.

Autor: Agnieszka Wesołek