Kurkuma – przyprawa o niezwykłych właściwościach
Większość z nas chociaż słyszała o przyprawie, jaką jest kurkuma. Ma ona różne zastosowanie, z których najpopularniejszym jest użycie do potraw typu curry. Oprócz swoistego aromatu i smaku, posiada związek o nazwie kurkumina, który jest bardzo ceniony w dawnym i współczesnym lecznictwie i zapobieganiu chorób. Jest jednym z niewielu naturalnych składników diety, który ma tak długą i bogatą historię w medycynie.
W kurkumie znajduje się szereg substancji aktywnych, jednak do najbardziej aktywnych z nich należą związki polifenolowe określane jako kurkuminoidy. Stanowią one od 3 do 5% przyprawy. W skład kurkuminoid wchodzą: kurkumina, demetoksykurkumina, bisdemetoksykurkumina i cyklokurkumina. Z wymienionych najbardziej ceniona i popularna jest kurkumina.
Kurkumina jest związkiem pochodzenia roślinnego, uzyskiwanym z kłączy ostryżu długiego (Curcuma longa L.) zwanego także kurkumą lub szafranem indyjskim. Kłącze tej rośliny posiada wiele zalet żywieniowych. Cechuje się wysoką zawartością węglowodanów, głównie skrobi (69,4%). Posiada białko w ilości 6,3% oraz tłuszcz 5,1% . Obecne są także składniki mineralne: wapń, żelazo, potas i sód oraz witaminy: tiamina (0,09 mg/ 100 g), ryboflawina (0,19 mg/100 g), niacyna (4,8 mg/100 g) i kwas askorbinowy (50 mg/100 g). Obecność olejków eterycznych w kurkumie w ilości 2-7% nadaje jej bardzo przyjemny aromat, często wykorzystywany w kuchni.
Co ciekawe, kurkumina należy do nutraceutyków, czyli środków spożywczych, które – poza wartościami odżywczymi – charakteryzują się także właściwościami farmaceutycznymi. Uznano tak, ponieważ liczne badania klincze wskazały, że kurkumina wykazuje aktywność:
– antyoksydacyjną,
– przeciwzapalną,
– przeciwwirusową,
– antybakteryjną,
– przeciwgrzybiczną,
– przeciwnowotworową.
Właściwości te przed wieloma latami zauważyli mieszkańcy głównie terenów wschodnich, gdzie do dzisiaj kurkumina z kurkumy spożywana jest w dużych ilościach. Z uwagi na te właściwości wykorzystywana jest w rekonwalescencji i leczeniu razem z lekami wielu chorób, takich jak:
– cukrzyca,
– astma,
– artretyzm,
– miażdżyca,
– choroby neurodegeneracyjne
– nowotwory
– liczne zapalenia.
Kurkumina odgrywa dużą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu naczyniowego. Działa ochronnie na przewód pokarmowy. Badania kliniczne udowodniły, że związek ten zapobiega zaburzeniom trawienia związanym z wymiotami, wzdęciami i odbijaniem. Wykazuje również działanie przeciwwrzodowe.
Jak zatem używać kurkuminy w kurkumie? Warto dodawać ją do potraw i produktów takich jak: zupy, kasze, ryżu, sałatek, sosów, smoothie, musów, dań z mięsa, wypieków. Można z niej robić także maski i maseczki na ciało. Posiada różne zastosowanie, nie tylko spożywcze. Warto po nią sięgać. Jako dodatek do żywności występuje na etykiecie w postaci kodu E100, jednak nie należy się go obawiać. Znajdziemy go najczęściej w musztardach, sosach w kolorze czerwono-pomarańczowym, margarynach czy makaronach.
Przyprawy powinny być stałym gościem w kuchni, ponieważ, poza rewelacyjną wartością aromatyzującą potrawy i nadającą im smak, noszą ze sobą wiele funkcji odżywczych, jak wyżej wymieniona kurkumina w kurkumie, której różnorodne prozdrowotne właściwości wykorzystywane są w leczeniu i prewencji wielu chorób.
Autor: Agnieszka Wesołek
Bibliografia:
Strimpakos AS, Sharma RA (2008) Curcumin: preventive and therapeutic properties in laboratory studies and clinical trials. Antioxid Redox Signal 10: 511-545
Calabrese V, Bates TE, Mancuso C, Cornelius C, Ventimiglia B, Cambria MT, Di Renzo L, De Lorenzo A, Dinkova-Kostova AT (2008) Curcumin and the cellular stress response in free radical-related diseases. Mol Nutr Food Res 52: 1062-1073
Jaruga E, Bielak-Zmijewska A, Sikora E, Skierski J, Radziszewska E, Piwocka K, Bartosz G (1998) Glutathione-independent mechanism of apoptosis inhibition by curcumin in rat thymocytes. Biochem Pharmacol 56: 961-965
OhshiroM, KuroyanagiM. Structures ofsesquiterpenesfrom Curcuma longa. Phytochem 1990, 29(7): 2201-2206.
